Kadın ve Spor -II

>65 Yaş Kadın ve Fiziksel Aktivite

•8 hafta kadar dans egzersizi yapmak >65 yaş üstü kadınların denge fonksiyonlarının gelişimine katkıda bulunmuştur. Kalk-git testinde başarı süreleri 10,1à7,7sn.’ye kadar düşmüştür. Otur-kalk testinde ise 17à12,36 sn.’ye inerek pozitif etkisi görülmüştür. >65 yaş kişilerin egzersizlerin sürekli ve planlı ilerlediği takdirde mobilite, genel sağlık ve nöromasküler gelişimlerine pozitif etkiler görülmüştür.

•Direnç egzersizleri içinde aynı pozitif etkileri görmek mümkündür. HIIT antrenman modelleri özellikle VO2max gelişimi için pozitif etkilere sahiptir. atım volüm gelişimi ve VO2max performansı artışı ile pozitif korelasyona sahiptir. Aynı zamanda süreden kazanarak performans gelişimine olanak sağlamaktadır. VO2peak veya Vo2max’taki gelişim kardiyovasküler sağlık, egzersiz kalp atım sayısındaki düşme ve diyastolik safhaya pozitif etkileri vardır. İleri yaşlarda uygulanan bu antrenman metodunun yaşlı bireyler içinde pozitif etkisi olduğu görülmektedir.

---

•Menopoz yaşa bağlı olarak hormonal aktivitenin düşmesi, kan basıncı artışı ve vücut kompozisyonu zayıflaması şeklinde karşımıza çıkan bir süreçtir. Bu süreçte devam edilen/başlanan egzersizlerin vücuda pozitif etkileri vardır. 12 haftalık antrenmanın hipertansif bir gruba uygulatılan direnç egzersizlerinin etkilerine bakılmıştır. Estradiol, IGF1, DEHA ve yağsız vücut kütlesine etkisi araştırılmıştır. Sistolik kan basıncı ve vücut kütlesi değerleri anlamlı olarak düşmüştür.

•Altı hafta boyunca 90 dk. yapılan «kuzey yürüyüşü» egzersizi (ısınma süreleri dahil, egzersiz süresi:60 dk.) vücut kompozisyonu ve kardiyovasküler sistem üzerine pozitif etkileri görülmüştür. Kardiyak yanıtlar incelendiğinde bu yapının aslında kendisinde meydana gelen bir değişim değil fakat fonksiyonel olarak arter duvarlarının adaptasyonu ile mümkün olabileceği açıklanmıştır. Bu da kalp için istenmeyen durumların oluşumunu aza indirgemektedir. Aynı zamanda yağ oksidasyanunda artış görülmüştür.

Kemik Yoğunluğu ve Menopoz

•Egzersiz çeşidi olan pilatesin etkilerine bakılmıştır. 50dk./hft ve 20 hafta boyunca uygulanmıştır. Tip1 kollajen, kemik yapısına özel alkalin fosfat ve hayat kalitesi anketi uygulanmıştır. Hayat kalitesi artışı dışında bu egzersiz metodunun kemik yoğunluğunu azaltıcı bir pozitif etkisi olduğu ortaya konamamıştır. Yapılan meta-analiz sonucunda özellikle lumbar ve boyun bölgesinde farklı egzersizler kemik yoğunluğuna pozitif etkisi olmadığı gösterilmiş olsa da, <60 yaş için egzersize hassasiyet ve yarar sağlama konusunda hassasiyet mevcuttur. Örnek olarak tüm vücut vibrasyon antrenman şekillerinde hala net yanıt alınmamaktadır.

•Kuvvet egzersizlerinden kazanılan kas kuvveti artışı ve genel sağlık üzerine etkisi tartışılamaz bir gerçektir. Net yanıt alınamamış vibrasyon antrenmanın hala kemik yoğunluğu için en pozitif antrenman metodu olarak tanımlamak doğru olabilmektedir. Yapılan bir araştırmada 6 ay uygulanan tüm vücut vibrasyon antrenmanında, femoral boyun ve L2-L4’te kemik yoğunluğu artışı gözlenebilmiştir. Ayrıca kalk-git testinde pozitif bir katkı sağlanmıştır.

Uzun süreli egzersiz

•Uzun süreli egzersiz yapmak ileri yaşlarda ölüm oranını azaltıcı etkilere sahiptir. Fiziksel ve bilişsel yeteneklerin geliştirilmesi düşme oranlarını azaltıcı etkiye sahiptir. Bazı araştırmalar uzun süreli ölümcül kazaları arttırabileceği yönünde bir bakış açısı sunsa da, yapılan derlemeler sayesinde aslında böyle bir durumun ortaya çıkmadığıdır. Özellikle kanser ve kardiyovasküler açıdan özellikle önleyici ve gerekliliği konusunda vurgu yapılmıştır.

•>65 yaş olan kadınların direnç egzersizi ile 10 hafta boyunca yürüme testi ve 30sn. Otur-kalk testlerinde pozitif etkilendiği bulunmuştur. Egzersiz çeşidi olarak; seated row, leg press, leg curl ve bench press hareketleri uygulanmıştır. Her tekrarın uygulanması 6sn. sürmüştür.

•Akuatik (suda) yapılan egzersiz metotları aynı zamanda düşmelerin önüne geçebileceği için fonksiyonel açıdan tercih edilen yöntemlerden biridir. Bağışıklık ve mental stres düzeylerinde yaşlı kadınlarda pozitif etkiye sahiptir.

Kanser

•Göğüs kanseri kadınlarda en çok görülen kanser çeşitleri arasında yer almaktadır. Yapılan çalışmalarda, kadınların tedavi süresince/tedaviden sonraki süreçte maalesef sürecin psikolojik yorgunluğundan ötürü sporun faylarını bilmelerine rağmen egzersiz yapmaktan kaçınmaktadırlar. Yapılan araştırmalarda birçok kadından orta dereceli yorgunluk saptanmaktadır (4/10). Bazıları egzersiz gününde başka hiçbir şey yapmadığı sadece dinlenmek istediklerini söylemişlerdir. Ayrıca egzersiz için özellikle kendi görünümlerine güvenleri azaldığı için egzersizden kaçınanlarda rapor edilmiştir.

•Özellikle tedavi sırasında veya tedaviden sonra egzersize yönlendirilebilecek olan kadınların bu konuda hissiyat ve durumlarının farkına varılarak yardımcı olunmalıdır. Antrenman yöntemi olarak aerobik ve direnç HIIT antrenmanları incelendiğinde hastaların kemoterapi dozlarında bir azalma görülmemiş fakat hastane yatışları ve thrombocytopna’da düşükte olsa azalma görülmüş ve pozitif etkisi olabileceği sonucuna varılmıştır.